วันนี้จะพามาทำความรู้จักเกี่ยวกับ ประเภท และประโยชน์ จากการดื่ม ชา แต่ละชนิด เผื่อบางคนอาจจะยังไม่เคยรู้มาก่อนว่าจริง ๆ แล้วชาแต่ละชนิดนั้น มีประโยชน์อยู่มากมาย หากดื่มอย่างถูกวิธี รวมไปถึงวิธีการเลือกชาที่ดี ที่ดื่มเพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุดค่ะ เริ่มกันเลย
ชาจะแบ่งออกเป็น 6 ประเภท
1. ชาขาว
ชาขาวเป็นชาที่ได้จากยอดตูมของต้นชา มีลักษณะเป็นยอดอ่อน มีขนสีขาวบาง ๆ เมื่อผ่านการเก็บมาแล้วจะต้องทำให้แห้งด้วยวิธีการผึ่งแดด หรือผึ่งลมให้แห้งภายใน 48 ชม. ซึ่งในสมัยนี้อาจจะใช้วิธีการอบแทน ใบที่ได้จะมีลักษณะของความสดอยู่ ทำให้คงคุณค่าของชาได้เป็นอย่างดี สีของชาขาวจะมีเป็นเหลืองทอง กลิ่นหอมอ่อน ๆ ไม่เข้มมาก ดื่มง่าย มีคาเฟอีนน้อยมาก เหมาะสำหรับคนที่เริ่มดื่มชา
ประโยชน์ของชาขาว
ชาขาวเป็นยอดชา ที่มี สารโพลีฟีนอล (Polyphenols) สูงกว่าชาชนิดอื่น ๆ มีสารต้านอนุมูลอิสระสูงสุดในบรรดาชาทุกประเภท ช่วยยับยั้งการก่อตัวของเซลล์มะเร็ง ช่วยชะลอวัยไม่ดูอ่อนเยาว์อยู่เสมอ ช่วยลดอัตราการเกิดโรคหัวใจ และยังช่วยให้สุขภาพช่องปากแข็งแรง
2. ชาเขียว
ชาเขียว เป็นชาที่ดื่มกันมาช้านานในประเทศจีนกว่า 4,000 ปี ได้จากยอดชาหรือใบชาลองจากยอด ผ่านกระบวนการหมัก หรืออบด้วยไอน้ำเพื่อคงความสดของใบชา ใบชาจึงมีลักษณะไม่แห้งกรอบ และยังคงมีสีเขียวให้เห็น สีของชาเขียวจะมีสีออกเขียวอ่อน กลิ่นหอมบาง ๆ เหมาะกับคนที่เริ่มดื่มชาเช่นเดียวกัน และเหมาะมากสำหรับคนที่ต้องการดูแลสุขภาพ
ประโยชน์ของชาเขียว
ชาเขียวนั้นมี สารคาเทชิน (Catechin) ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง บำรุงหัวใจ ลดระดับคอเลสเตอรอล ชาเขียวเป็นชาที่มีผลการวิจัยว่าดีต่อสุขภาพ คนจึงนิยมดื่มชาเขียวกันเป็นจำนวนมาก
3. ชาอูหลง
ชาหลง เป็นชาที่นิยมดื่มกันทั่วโลก โดยเฉพาะไม่ว่าจะคนเอเชีย หรือคนยุโรป ใบชาจะคัดมาเหมือนกับชาเขียว แต่ขบวนการหมักจะแตกต่างกัน ซึ่งชาอูหลงจะมีกรรมวิธีในการหมักที่มากกว่า หรือที่เรียกกันว่า ชากึ่งหมัก เพื่อดึงคุณประโยชน์จากใบชาออกมาให้ได้มากที่สุด สีของชาอูหลงจะมีสีเข้มกว่าชาเขียว ออกน้ำตาลทอง กลิ่นหอมชัด ชุ่มคอ ความเข้มขึ้นอยู่กับขบวนการหมักของแต่ละที่
ประโยชน์ของชาอูหลง
ชาอูหลงมีส่วนช่วยลดความดันโลหิตสูง ลดไขมันในเลือด ลดน้ำตาลในเลือด ช่วยยับยั้งการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ โรคเบาหวาน จึงเป็นชาที่คนส่วนใหญ่ดื่มเพื่อช่วยลดน้ำหนัก ทั้งยังช่วยแก้อาการร้อนใน ช่วยย่อย ขับสารพิษ สรรพคุณเยอะมากสำหรับชาอูหลง สมกับที่เป็นชาที่คนนิยมดื่มกันทั่วโลก
4.ชาดำ
เราจะคุ้นชินกับชาดำกัน อย่างชาดำเย็น ชาโบราณของบ้านเรา ได้จากใบชาที่นำมาผ่านกระบวนการคั่ว และหมักแบบออกซิไดซ์อย่างสมบูรณ์ ใช้เวลาในการหมักค่อนข้างนาน จนได้ชาที่มีสีดำเข้ม เป็นชาที่มี แทนนิน สูงกว่าชาชนิดอื่น ๆ และมีคาเฟอีนค่อนข้างมาก แต่ก็ยังน้อยกว่ากาแฟ สีของชาจะมีสีน้ำตาลออกแดง กลิ่นหอมชัด ค่อนไปทางขมนิด ๆ จากการคั่วชา
ประโยชน์ของชาดำ
ชาดำมีกระบวนการหมักพิเศษ และหมักนานมากจนสามารถดึงประโยชน์ของชาออกมาได้เยอะเลยทีเดียวค่ะ สรรพคุณจะคล้ายกับชาอูหลง แต่มี สารคาเทชิน (Catechin) เหมือนกับชาเขียว และชาขาว ซึ่งชาดำจะมีส่วนช่วย ลดคอเลสเตอรอล ลดระดับน้ำตาลในเลือด ดื่มแล้วชุ่มคอลดการระคายคอ แก้ร้อนใน ช่วยเรื่องระบบไหลเวียนของโลหิต ช่วยลดการเกิดเส้นเลือดหัวใจตีบตัน กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ป้องกันฟันผุ
5. ชาผู่เอ๋อ
ชาผู่เอ๋อ หรือชาสุก เป็นชาที่ไม่ค่อยนิยมดื่มกันมากนัก มีต้นกำเนิดมาจาก ยูนนาน ของประเทศจีน แต่ด้วยสรรพคุณของการชาผู่เอ๋อ และขั้นตอนการหมักที่ต้องใช้เวลาหมักกันเป็นปี ๆ ยิ่งหลายปียิ่งมีราคาสูง จึงทำให้เป็นที่สนใจของนักจิบชา ชานี้จะผ่านกระบวนการหมักอย่างสมบูรณ์แบบ 100% เป็นการหมักด้วยจุลินทรีย์จึงทำให้คาเฟอีนลดน้อยลง ส่วนรสชาติจะเปลี่ยนไปตามระยะเวลาการเก็บของชา
ประโยชน์จากชาผู่เอ๋อ
ที่เด่น ๆ เลยคือ ช่วยบำรุงตับ เมื่อตับแข็งแรงก็จะทำให้ร่างกายขับสารพิษได้ดีขึ้น นอกจากนี้ตับยังมีหน้าที่ผลิตน้ำดี และเกลือน้ำดี เป็นสารช่วยย่อยสลายไขมันในร่าง นอกจากนี้ยังช่วย ต้านการติดเชื้อในกระเพาะอาหาร รักษาโรคหัวใจ และหลอดเลือด ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง บำรุงผิวพรรณ ช่วยให้ขับถ่ายดีขึ้น
6. ชาดอกไม้ ชาผลไม้ และชาสมุนไพร
สำหรับชาดอกไม้ ชาผลไม้ เรามองว่าเป็นการดื่มเพื่อความผ่อนคลายค่ะ ด้วยกลิ่น และน้ำมันหอมระเหยในดอกไม้ และผลไม้ จะช่วยให้เรารู้สึกผ่อนครายได้ดี นอนหลับง่ายขึ้น และในผลไม้บางชนิดยังมีวิตามินที่สูงช่วยให้ร่างกายสดชื่น ส่วนชาสมุนไพรนั้นก็คือการนำ ผักหรือผลไม้บางชนิดที่มีสรรพคุณทางยา นำมาตากแห้ง แล้วต้มดื่มเพื่อรักษาบางอาการ จะพบเห็นได้บ่อยในการรักษาแบบ แพทย์แผนไทย และแพทย์จีนค่ะ
จะเลือกซื้อ ชา ยังไงดี
สำหรับการเลือกชาที่ดี ต้องรู้แหล่งที่ผลิตว่ามาจากที่ไหน มีกระบวนการหมักอย่างไร แนะนำว่าควรเลือกชาที่เป็นชาออร์แกนิกไม่ใช้สารเคมี หรือปุ๋ยเคมี ชาที่มีคุณภาพส่วนใหญ่จะเป็นชาใบ (ชาเต็มใบ) คัดเฉพาะใบไม่ผสมก้าน แต่ราคาก็จะสูงขึ้น รสชาติกลมกล่อมกว่า ในบรรจุภัณฑ์ควรมีระบุวันผลิต และวันหมดอายุที่ชัดเจน เพื่อความมั่นใจอาจจะเลือกชาที่เป็น USDA คือ เป็นชาออร์แกนิก ไม่ปรุงแต่ง ไม่เติมสี แต่งกลิ่น และไม่ใช้สารเคมีค่ะ ชาในไทยส่วนใหญ่จะปลูกมากทางภาคเหนือ เป็นสายพันธุ์อัสสัม สายพันธุ์ชาจากอินเดีย ส่วนรสชาติของชานั้นขึ้นอยู่กับความชอบ เริ่มทานใหม่ ๆ แนะนำเป็นชาขาว หรือชาเขียวค่ะ แต่ถ้าชอบชาเข้ม ๆ ก็เลือกดื่มเป็นชาอู่หลง หรือชาดำก็ได้ค่ะ
วิธีชงชา
จริง ๆ วิธีการชงชาจะค่อนข้างละเอียดอ่อน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องอุณหภูมิของน้ำร้อน ภาชนะ หรือแม้ปริมาณของใบ มีผลต่อรสชาติของทั้งหมดเลยค่ะ แต่ถ้าชงดื่มแบบง่ายโดยทั่วไป
- อุณหภูมิของน้ำที่ใช้ชงชาจะอยู่ที่ประมาณ 90-100 องศาเซลเซียส ก่อนจะชงควรลวกภาชนะที่ใส่ด้วยน้ำร้อนที่ต้มไว้ เพื่อทำความสะอาด
- หลังนำชาลงกาให้เติมน้ำร้อนลงไปให้ท่วมใบชา แล้วรินทิ้งไปก่อน วิธีนี้จะเป็นการปลุกชา และล้างใบชาที่อาจมีฝุ่นผงเจือปนอยู่ค่ะ
- เติมน้ำร้อนแล้วแช่ใบชาไว้ประมาณ 1-3 นาทีก็เพียงพอที่จะสามารถดื่มได้แล้วค่ะ หลังจากนั้นให้รินน้ำชาไว้ในภาชนะพักชาโดยใช้ที่กรองกรองใบชาออก ส่วนใบชาสามารถรินน้ำร้อนเพื่อแช่ชาซ้ำได้ค่ะ แต่ความเข้มก็จะลดลงตามลำดับ
ขอควรระวังในการดื่มชา
- การดื่มชานั้น ถึงแม้สรรพคุณของชาจะดีมาก ๆ แต่ถ้าหากดื่มผิดวิธี อาจจะเปลี่ยนจากประโยชน์เป็นโทษได้ ก็เหมือนการทานอาหารทั่วไปเลยค่ะ ควรทานในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่ควรดื่มเกิน 3 ถ้วยต่อวัน
- ส่วนการชงชาระหว่างที่แช่ชาไม่ควรแช่นานเกินไป นานในที่นี้คือ อาจจะแช่ชาเป็น 10 นาที จนทำให้ชามีรสชาติที่ขม และเฝื่อน การดื่มชาที่แช่นานเกินไปจะส่งผลต่อระบบทางเดินอาหารค่ะ อาจทำให้มีอาการท้องผูกได้ ไม่ควรดื่มน้ำชาแทนน้ำ
- แนะนำว่าตักชาลงในกาโดยตรง แทนการใช้ถุงชาจะดีที่สุดค่ะ เพราะถุงชาบางอันจะมีส่วนผสมของพลาสติก เราอาจจะได้สารเคมีจากถุงชาติดมาด้วยก็เป็นได้ค่ะ
ฉากดื่มน้ำชาจากหนังเรื่อง คังคุไบ
หลายคนคงเกิดคำถามสำหรับฉากดื่มน้ำชาของคังคุไบ ว่าทำไมต้องดื่มชาจากจานรองแก้ว มีความหมายว่ายังไง วันนี้เราก็เลยอยากจะหยิบยกมาเล่าให้ฟัง ให้หายข้องใจกันค่ะ การดื่มชาจากจานรองแก้วของคังคุไบนั้น เหมือนเป็นการแสดงความเคารพ และความนอบน้อมถ่อมตน เพื่อเป็นการแสดงออกให้เห็นว่า เป็นผู้ที่ไม่ได้สูงส่ง และอยู่ต่ำเกินกว่าที่จะอาจเอื้อม เสมอตัว ซึ่งเป็นการลำดับชนชั้นทางสังคมอย่างชัดเจน นี่ก็เป็นที่มาของการดื่มชาอีกรูปแบบหนึ่งค่ะ แต่ละที่ก็มีวัฒนธรรมการดื่มชาที่แตกต่างกันออกไป
ในส่วนของการดื่มนั้นไม่ได้มีข้อจำกัดตายตัวมากนัก เราสามารถดื่มเป็นชาร้อน หรือชาเย็นก็ได้ หรือจะผสมน้ำมะนาว ผสมนมดื่มได้เลยค่ะ แต่แนะนำว่า หากจะดื่มเพื่อสุขภาพ ก็ควรเป็นชาที่ไม่ปรุงแต่ง เช่น ใส่น้ำหวานเพิ่ม ใส่สารปรุงแต่งสี และกลิ่น แบบนี้แทนที่จะได้ประโยชน์จากชา กลายเป็นได้อย่างอื่นมาด้วย ยังไงก็ควรเลือกชาดื่มที่ได้คุณภาพด้วยนะคะ มีชาแล้ว มีที่เที่ยวนั่งจิบชาหรือยัง ไปหาที่เที่ยว ที่พัก คาเฟ่ ร้านอาหารเด็ดดังเพิ่มเติมได้ที่ Inzpy Travel
