Zaha Hadid สถาปนิกหญิงผู้เป็นตำนานของโลก กับผลงานสุดพลังของเธอ
ถ้าพูดถึงสถาปนิกหญิงที่ทรงอิทธิพลของโลก หนึ่งในนั้นต้องยกให้แก่ Zaha Hadid สถาปนิกชาวอังกฤษ เชื้อสายอิรัก เพราะเธอคือตัวแม่แห่งวงการที่ได้รับฉายาว่า “Queen of the curve” หรือ ราชินีแห่งเส้นโค้ง ผู้ซึ่งปลดแอกพันธนาการรูปทรงเรขาคณิตออกจากสถาปัตยกรรม ผ่านการออกแบบในสไตล์ Deconstructivism หรือการออกแบบโดยไม่ยึดแบบแผน
ซึ่งแต่ละผลงานที่ทำออกมาล้วนล้ำยุค มาก่อนกาล… กว่าชาวบ้านเขาไปหมด ทะลุกฎเกณฑ์ แถมงานแต่ละอย่าง หลุดวงโคจรแห่งความเรียบง่ายไปซะไกลโพ้น… ทีเดียว แม้เธอลาโลกแบบกะทันหันในวันที่ 31 มีนาคม ปี 2016 (ในวัย 65 ปี ด้วยภาวะหัวใจล้มเหลว)
ทว่าส่งที่ทิ้งให้คนทั่วโลกจิ๊กจำ คือ ผลงานที่สร้างสรรค์ไว้มากมาย และในวาระพิเศษ ซึ่งเดือนมีนาคมมี “วันสตรีสากล” ( 8 มี.ค.65) Inzpy จึงของัดผลงานและเรื่องราวของเธอมารีวิว… แนะนำ ให้กับคนที่รู้จัก และยังไม่รู้จักเธอ ได้เข้ามาอ่านเรื่องราวสนุก ๆ ที่ฉายความเก่งกาจของเธอออกมาให้ทั่วโลกได้โจษจัน…
ปูมหลัง (พอสังเขป) ของสถาปนิก
Zaha Hadid เกิดที่ ประเทศอิรัก ในครอบครัวคนมีฐานะ (พ่อของเธอเป็นนักการเมือง และทำธุรกิจด้านอุตสาหกรรม สำหรับแม่ยึดอาชีพศิลปิน) ส่วนเธอจบปริญญาตรี ทางด้านคณิตศาสตร์! ณ ประเทศเลบานอน ก่อนมาคว้าปริญญาด้านสถาปัตยกรรม ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ จุดเด่นของเธอคือการออกแบบงานสถาปัตยกรรมที่เผยรูปทรงเรขาคณิต ที่พละไปจากรูปแบบเดิม ๆ สู่อัตลักษณ์ใหม่ที่เด็ดดวงไม่เหมือนใคร
5 เรื่องน่าทึ่งของ “ราชินีแห่งเส้นโค้ง”
1. เธอ คือ สถาปนิกผู้หญิงคนแรกที่ได้รับรางวัล Pritzker Architecture Prize ในปี 2004 (ซึ่งเป็นรางวัลใหญ่ที่เปรียบเสมือนเป็นรางวัลออสการ์ในวงการสถาปัตยกรรม)
2. เธอเป็นผู้หญิงคนแรกของโลก ที่ได้รับรางวัลเหรียญทองจากสถาบัน Royal Institute of British Architects (RIBA) (ที่สถาปนิกชื่อดังก้องโลกอย่าง Le Corbusier, Mies van der Rohe, Tadao Ando และ Rem Koolhaas ได้รับรางวัลนี้เช่นกัน)
3. เธอคือหญิงแกร่ง ที่ฉีกกฎไลฟ์สไตล์ของสตรีมุสลิม ด้วยการก้าวมายึดอาชีพสถาปนิกได้อย่างภาคภูมิ ทั้งที่อาชีพนี้เคยถูกมองว่าเป็นงานสำหรับผู้ชาย
4. เธอเป็นผู้ริเริ่มแนวคิด Parametric Design หรือ การออกแบบโดยใช้อัลกอริทึ่มทางคณิตศาสตร์และตัวแปร เพื่อช่วยในการสร้างฟอร์มให้เป็นรูปทรงต่าง ๆ ซึ่งเธอเป็นคนแรกๆ ที่นำเทคโนโลยีในคอมพิวเตอร์มาประยุกต์ใช้กับการออกแบบ อย่างที่ไม่เคยมีสถาปนิกคนไหนเคยทำมาก่อน
5. ด้วยงานที่หลุดโลก… จึงมีงานอีกหลายชิ้นเป็นหม้าย มิได้ถูกสร้างจริง แต่ใช่ว่าจะแป๊กหายไป เพราะส่วนใหญ่จะได้ตีพิมพ์เผยแพร่ไอเดียนั่นเอง (เช่น โครงการสนามกีฬาโอลิมปิกโตเกียว 2020 ที่ถูกสอบสวนเรื่องงบประมาณจนต้องพับเก็บ)
10 ผลงานสุดโต่งในการเล่นใหญ่ของนาง
Vitra Fire Station (ปี 1990-1993)
แม้ผลงานช่วงแรก ๆ ของเธอ ไม่ได้เป็นเส้นโค้งที่จะแจ้งมากนัก แต่ก็ต้องบอกว่าสอดแทรกความดื้อรั้นในทางเรขาคณิตได้น่าสนใจ โดยเห็นได้จากผลงานที่สร้างชื่อให้แก่เธอ อย่างสถานีดับเพลิง Vitra Fire Station ในประเทศเยอรมัน ที่มีจุดเด่นตรงสร้างด้วยวัสดุคอนกรีต เผยโครงสร้างอันแหลมเฟี้ยวลาดเอียงสวยงาม ซึ่งสะท้อนให้เห็นความคิดอันแหวกแนวของซาฮา
Phaeno Science Centre (ปี 2000-2005)
ศูนย์วิทยาศาสตร์ Phaeno ในเมือง Wolfsburg ประเทศเยอรมัน ซึ่งเป็นอีกผลงานที่ ซาฮา ได้เข้าร่วมแข่งขันการประกวดการออกแบบ และเธอเป็นผู้ชนะเลิศในปี 2000 ก่อนที่จะผุดงานเส้นสายเท่ ๆ หลุดโลกแห่งนี้ขึ้นมา แถมในปี 2006 ยังได้รับรางวัล Institution of Structural Engineers Award อีกด้วย
Dongdaemun Design Plaza (ปี 2007-2014)
เชื่อขนมกินได้เลยว่า สายเกา… ย่อมรู้จักสถานที่แห่งนี้ดี เพราะเป็นผลงานอันล้ำสมัยที่นอกจากจะเป็นแลนด์มาร์กสุดเลื่องชื่อในประเทศเกาหลีใต้ ซึ่งภายในใช้เป็นพื้นที่จัดแสดงผลงานศิลปะและงานออกแบบแล้ว อีกหนึ่งหน้าที่สำคัญของตึกสุดล้ำ กลางเมืองโซลแห่งนี้นั่นก็คือ… การรับบทบาทเป็นฉากถ่ายซีรีส์มาแล้วหลายเรื่องนั่นเอง
Riverside Museum, Glasgow (ปี 2004-2011)
ต้องบอกว่าเป็นโปรเจกต์ที่เปรี้ยวเก๋ สมกับจริตของซาฮาทีเดียว โดยข้างในมีพื้นที่จัดแสดงนิทรรศการ 7,000 ตร.ม. ละลานตาไปด้วยโมเดลรถไฟ เรือ รถยนต์ประเภทต่าง ๆ ซึ่งตัวอาคารทำจากโครงเหล็กที่สร้างขึ้นบนที่ตั้งของอู่ต่อเรือเก่า มีหลังคาซิกแซกที่หุ้มด้วยสังกะสีสวยงาม ด้านหน้ากระจกสูง 36 เมตร สามารถมองเห็นความงามของแม่น้ำไคลด์อีกด้วย และเป็นอีกผลงานที่ได้รับรางวัล European Museum of the Year Award ประจำปี 2013 มาครอง
Heydar Aliyev Cultural Centre (ปี 2007-2012)
ศูนย์วัฒนธรรมสุดต๊าชชชนี้ ได้กลายเป็นสัญลักษณ์ของ เมืองบากุ ประเทศอาเซอร์ไบจัน เป็นที่เรียบร้อย โดยที่แห่งนี้ประกอบด้วยพิพิธภัณฑ์,คอนเสิร์ต ฮอลล์ , หอประชุม, ห้องจัดนิทรรศการ และสำนักงาน แถมยังปรากฏโครงสร้างการออกแบบตัวอาคารโค้งมนได้สุดสวยพิลึก จนได้รับรางวัล London Design Museum ในปี 2014
Galaxy Soho (ปี 2009-2012)
อาคารที่กรุงปักกิ่ง แห่งนี้ประกอบไปด้วยสำนักงาน ร้านอาหาร ห้างสรรพ ศูนย์รวมความบันเทิง และอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งต้องบอกว่าดีไซน์รูปแบบสถาปัตยกรรมได้ล้ำ… เห็นแล้วนึกว่าหลุดไปอยู่ในยุคอวกาศเลยล่ะ! ที่เจ๋งคือโครงสร้างรูปทรงโดมทั้งสี่อาคาร เชื่อมโยงกันด้วยสะพาน และชานชาลาที่ดูไหลไปรอบ ๆ เป็นอะไรที่หวือหวา สวยแปลกตามากเลยทีเดียว
Jockey Club Innovation Tower (2007-2014)
Jockey Club Innovation Tower อีกหนึ่งผลงานสถาปัตยกรรมสุดลึกล้ำ ที่ทำให้ Hong Kong Polytechnic University ในประเทศจีน ขึ้นแท่นเป็น แลนด์มาร์คแห่งใหม่ของเมืองเป็นจุดศูนย์กลางการศึกษา และแลปศึกษางานวิจัยอีกพะเรอเกวียน ซึ่งตัวตึกฉายให้เห็นการออกแบบเกลียวโค้งได้น่าตื่นตาเป็นอย่างมาก
Messner Mountain Museum CORONES (ปี 2012-2015)
พิพิธภัณฑ์ภูเขา ในอิตาลี ของนักปีเขาระดับตำนาน อย่าง ไรน์โฮลด์ เมสเนอร์ (REINHOLD MESSNER) ที่เล่นกับระดับสภาพภูมิประเทศ โดยตัวอาคารนั้นฝังตัวอยู่บนยอดเขา ลึกลงไปใต้ดิน และมีชานยื่นออกไปในเวิ้งอากาศ ให้ผู้เข้าชมสามารถสัมผัสกับทัศนียภาพที่งดงามของแนวเทือกเขาได้
Capital Hill Residence (2006-2018)
เชื่อหรือไม่ว่า ตลอดชีวิตของซาฮา มีผลงานเจ๋ง ๆ มากมายกว่า 950 โปรเจกต์ ใน 44 ประเทศ แต่ทั้งชีวิตของเธอกลับมีผลงานออกแบบที่พักอาศัยส่วนตัวเพียงที่เดียว คือบ้านสุดล้ำแนว Futuristic ณ กรุงมอสโก ประเทศรัสเซียแห่งนี้นั่นเอง ซึ่ง Capital Hill Residence เป็นโปรเจกต์บ้านที่สร้างขึ้นกลางป่า Barvikha ที่เธอรังสรรค์ให้แก่นักธุรกิจ/เจ้าของบริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ ชาวรัสเซียนามว่า “Vladislav Doronin”
Leeza Soho (ปี 2015-2019)
ตึกระฟ้า สูง 45 ชั้น ตั้งอยู่ในเขต Fengtai ย่านธุรกิจใหม่ในกรุงปักกิ่ง ประเทศจีนแห่งนี้ นับว่าเป็นอีกหนึ่งอาคารสำนักงานเกรดเอ ที่เผยรูปลักษณ์บิดงอได้อย่างน่าอัศจรรย์ โดยไฮไลต์ของตัวตึกอยู่ที่บริเวณเอเทรียมกลางตึก ที่มีความสูง 194.15 เมตร ลักษณะเปิดโล่งตั้งแต่ด้านล่างจนถึงด้านบน ส่งผลให้อาคารครองแชมป์ตึกที่มีพื้นที่เอเทรียมสูงที่สุดในโลกไปโดยปริยาย นอกจากนี้ยังดีไซน์เน้นการตอบโจทย์ในเรื่องของสิ่งแวดล้อม และการประหยัดพลังงานอีกด้วย
Source : https://www.zaha-hadid.com
https://www.dezeen.com/…/zaha-hadid-architecture…/
บทความน่าสนใจ : Anantara World Islands รีสอร์ทแห่งแรก! บนหมู่เกาะเดอะเวิลด์ ที่ดูไบ
