ต้นไม้ที่น่าสนใจ ที่ Inzpy จะเอามาแนะนำคือ ต้นตีนเป็ด หรือที่รู้จักกันในชื่ออื่น ๆ เช่น พญาสัตบรรณ ตีนเป็ดไทย สักตะบัน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Alstonia scholaris เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ลำต้นสูงประมาณ 12-20 เมตร แตกกิ่งก้านสาขาเป็นชั้น ๆ (เหมือนฉัตร) เปลือกต้นหนาเปราะ ผิวต้นมีสะเก็ดเล็ก ๆ สีขาวปนน้ำตาล
เมื่อกรีดจะมียางสีขาว ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ใบรูปไข่หรือรูปใบหอก ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ แผ่นใบมีสีเขียวเข้ม ดอกออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง แต่ละช่อมีดอกหลายดอก ดอกย่อยเป็นสีขาว ดอกมีกลิ่นแรง ออกดอกในช่วงฤดูหนาว
ต้นตีนเป็ดมีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สามารถพบได้ในทุกภาคของประเทศไทย โดยมักพบขึ้นตามริมถนน สวนสาธารณะ และสถานที่ราชการ ต้นตีนเป็ดเป็นต้นไม้ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของไทย เนื่องจากมีความเชื่อกันว่าเป็นไม้ของนักปราชญ์ จึงนิยมปลูกในสถานที่ราชการ อาคาร หรือวัดวาอาราม
อย่างที่เรารู้กันดีว่ากลิ่นแรง บางคนอาจบอกว่าหอม บางก็บอกว่าเหม็น ขึ้นอยู่กับความชอบของแต่ละบุคคล ซึ่งเกิดจากน้ำมันหอมระเหยที่ชื่อว่า ลินาลูล (Linalool) ซึ่งพบได้ในพืชหลายชนิด เช่น ดอกมะลิ ดอกลาเวนเดอร์ ดอกกุหลาบ เป็นต้น น้ำมันหอมระเหยชนิดนี้มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ และต้านเชื้อโรค จึงทำให้ต้นตีนเป็ดมีสรรพคุณทางสมุนไพรหลายประการ
กลิ่นของมันค่อนข้างที่จะแรงขึ้นในช่วงฤดูหนาว โดยเฉพาะในช่วงหัวค่ำ กลิ่นจะโชยมาไกล ทำให้บางคนอาจรู้สึกไม่สบายตัว เช่น เวียนหัว คลื่นไส้ อาเจียน หากมีอาการแพ้กลิ่นของต้นตีนเป็ด ควรหลีกเลี่ยงการสูดดมกลิ่นโดยตรง หรือสวมหน้ากากอนามัยเพื่อป้องกัน
ต้นไม้ชนิดนี้ยังมีสารอัลคาลอยด์บางชนิดที่มีพิษ หากรับประทานเข้าไปอาจเกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ความดันโลหิตต่ำ หัวใจเต้นช้า จนถึงขั้นเสียชีวิต ดังนั้นจึงควรระมัดระวังในการรับประทานต้นตีนเป็ด
นอกจากนี้ ต้นตีนเป็ดยังเชื่อว่าเป็นไม้ที่เสริมสิริมงคลให้กับบ้านเรือน ช่วยให้บ้านร่มรื่นเย็นสบาย และช่วยป้องกันสิ่งชั่วร้ายได้ ความเชื่อเกี่ยวกับต้นตีนเป็ดเป็นความเชื่อที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน ส่วนหนึ่งอาจมาจากลักษณะของต้นตีนเป็ดที่มีลำต้นสูงใหญ่ แตกกิ่งก้านสาขาเป็นชั้น ๆ คล้ายฉัตร ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจและบารมี นอกจากนี้ ดอกของต้นตีนเป็ดมีสีขาวบริสุทธิ์ ซึ่งเป็นสีแห่งความดีงามและบริสุทธิ์อีกด้วย
อย่างไรก็ตาม ความเชื่อเหล่านี้เป็นเพียงความเชื่อส่วนบุคคล ขึ้นอยู่กับความศรัทธาของแต่ละบุคคล
การปลูกต้นตีนเป็ดในบ้านสามารถทำได้ทั้งแบบปลูกลงดินและปลูกในกระถาง การปลูกลงดินควรเลือกพื้นที่ที่มีแสงแดดส่องถึงอย่างน้อย 6 ชั่วโมงต่อวัน และมีพื้นที่เพียงพอสำหรับต้นตีนเป็ดเจริญเติบโต การปลูกในกระถางควรเลือกกระถางที่มีขนาดใหญ่พอสำหรับต้นตีนเป็ดเจริญเติบโต และควรวางกระถางไว้ในที่ที่มีแสงแดดส่องถึง
วิธีการปลูกต้นตีนเป็ดลงดิน
- ขุดหลุมปลูกให้กว้างและลึกพอประมาณ
- ใส่ดินร่วนปนทรายลงในหลุมปลูก
- นำต้นกล้าต้นตีนเป็ดลงปลูกในหลุม
- กลบดินให้แน่นรอบ ๆ ต้น
- รดน้ำให้ชุ่ม
การดูแลต้นตีนเป็ด
ต้นตีนเป็ดเป็นไม้ที่ทนแล้งได้ดี แต่ควรรดน้ำให้เพียงพอ โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน ต้นตีนเป็ดเป็นไม้ที่ชอบแสงแดด ควรปลูกในที่ที่มีแสงแดดส่องถึงอย่างน้อย 6 ชั่วโมงต่อวัน ต้นตีนเป็ดเป็นไม้ที่เจริญเติบโตเร็ว จึงควรใส่ปุ๋ยบำรุงดินปีละ 2 ครั้ง ในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว ต้นตีนเป็ดสามารถตัดแต่งกิ่งได้ปีละ 1 ครั้ง เพื่อกระตุ้นให้แตกกิ่งใหม่และให้ทรงพุ่มสวยงาม
ข้อควรระวังในการปลูกต้นตีนเป็ด
ต้นตีนเป็ดมีกลิ่นแรง บางคนอาจบอกว่ามีกลิ่นหอม บางคนอาจบอกว่ามีกลิ่นเหม็น ขึ้นอยู่กับความชอบของแต่ละบุคคล กลิ่นของต้นตีนเป็ดจะแรงขึ้นในช่วงฤดูหนาว โดยเฉพาะในช่วงหัวค่ำ กลิ่นจะโชยมาไกล ทำให้บางคนอาจรู้สึกไม่สบายตัว เช่น เวียนหัว คลื่นไส้ อาเจียน หากมีอาการแพ้กลิ่นของต้นตีนเป็ด ควรหลีกเลี่ยงการสูดดมกลิ่นโดยตรง หรือสวมหน้ากากอนามัยเพื่อป้องกัน
นอกจากนี้ ต้นตีนเป็ดยังมีสารอัลคาลอยด์บางชนิดที่มีพิษ หากรับประทานเข้าไปอาจเกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ความดันโลหิตต่ำ หัวใจเต้นช้า จนถึงขั้นเสียชีวิต ดังนั้นจึงควรระมัดระวังในการรับประทานต้นตีนเป็ด
ข้อแนะนำในการปลูกต้นตีนเป็ดในบ้าน
หากปลูกต้นตีนเป็ดในบ้าน ควรปลูกไว้ในบริเวณที่มีพื้นที่เพียงพอ ไม่ปลูกชิดกับตัวบ้านหรือแนวกั้นรั้ว เพราะรากของต้นตีนเป็ดมีขนาดใหญ่และแข็งแรง อาจชอนไชเข้าไปทำลายฐานรากของสิ่งก่อสร้างได้ นอกจากนี้ ควรปลูกต้นตีนเป็ดไว้ในบริเวณที่มีคนเดินผ่านน้อย เพราะกลิ่นของต้นตีนเป็ดอาจทำให้บางคนรู้สึกไม่สบายตัวได้
บทความอื่น ๆ
