การดื่มชาในแต่ละประเทศนั้นก็จะมีวัฒนธรรมที่แตกต่างกันออกไป โดยเฉพาะของคนญี่ปุ่น เนื่องในโอกาส วันชาสากล ตรงกับวันที่ 21 พฤษภาคม ของทุกปี ก็เลยอยากพาทุกคนมาทำความรู้จักกับ วัฒนธรรมการดื่มชา และ พิธีชงชา ของคนที่ญี่ปุ่น กันค่ะ
วัฒนธรรมการดื่มชานั้นเดิมทีต้นกำเนิดมาจาก ประเทศจีน แต่ได้มีการเผยแพร่ไปในญี่ปุ่นเมื่อทศวรรษที่ 8 โดยนักบวชที่เข้ามาเผยแผ่ศาสนา เป็นการดื่มชาจากยอดใบชา จนทศวรรษที่ 12 เริ่มมีการชงชาด้วยผงชาเขียวมัทฉะ และได้รับความนิยมในชนชั้นสูง
หลังจากนั้นมาถึงทศวรรษที่ 14 ก็ได้มีท่าน เซ็น โนะ ริคิว “บิดาแห่งพิธีชงชา” ได้ทำให้พิธีชงชาเป็นพิธีที่ศักดิ์สิทธิ์ มีขั้นตอนแบบแผน ที่เต็มไปด้วยความเรียบง่าย แต่แฝงไปด้วยแนวคิดของศาสนาพุทธนิกายเซน (Zen) ที่เน้นการสร้างจิตวิญญาณอันเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ ปลูกฝังให้ผู้ที่ชงชาทำด้วยจิตใจอันบริสุทธิ์
พิธีชงชา ในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า ซะโด (Sadou) หรือ โอฉะ (Ocha) แปลว่า “วิถีแห่งชา” คือ พิธีการเสิร์ฟ และดื่มชาเขียวมัทฉะด้วยอุปกรณ์พิเศษ เพื่อต้อนรับแขกผู้มาเยือน มีขั้นตอนการทำ และเสน่ห์การเคลื่อนไหวมืออันเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งสะท้อนถึงวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าของคนญี่ปุ่นได้เป็นอย่างดี
ก่อนจะเริ่มชงชา จะมีการเสิร์ฟขนมให้ทานก่อน ส่วนใหญ่จะเป็นขนมดั้งเดิม หลังจากนั้นก็จะเริ่มเข้าสู่พิธีชงชา ด้วยการตักผงชาลงในถ้วย จนถึงขั้นตอนสุดท้ายคือ การเสิร์ฟชาลงบนเสื่อทาทามิตรงด้านหน้าแขก
ก่อนที่จะเริ่มดื่มชาแขกจะต้องกล่าว ขออนุญาตดื่มชาก่อน แล้วค่อยยกถ้วยชาด้วยมือขวานำมาวางบนฝ่ามือซ้าย หมุนถ้วยตามเข็มนาฬิกาให้ส่วนที่มีลวดลายของถ้วยหันออกด้านนอก (ห้ามหันเข้าหาตัวเองเด็ดขาด) จากนั้นก็ทำการดื่มชา ก่อนจะวางถ้วยชาผู้ดื่มจะทำการใช้ผ้าเช็ดขอบถ้วยชาหมุนวนทวนเข็มนาฬิกาสามรอบก่อนวางถ้วยลง และกล่าวขอบคุณ
หลังดื่มชาเสร็จผู้ดื่มจะยกถ้วยชาเพื่อเป็นชื่นชมก่อนจะวางถ้วยชา และหันลวดลายไปทางผู้ชงชา หลังจากนั้นผู้ชงชาจะถามว่า ต้องการชาอีกหรือไม่ หากไม่ ผู้ชงชาจะนำถ้วยชาไปล้างและนำอุปกรณ์ไปเก็บไว้ที่เดิม ถือเป็นการเสร็จสิ้นพิธีดื่มชา
จะเห็นว่ามีพิธีกรรมที่ดูเรียบง่าย แต่เปี่ยมไปด้วยความตั้งใจ ความจริงใจที่มีต่อผู้มาเยือน ตามปรัชญาที่ว่า
วะ : ความกลมกลืน
เค : การเคารพ
เซ : ความบริสุทธิ์
จาคุ : ความสงบ
ถือว่า พิธีชงชา สำหรับการต้อนรับแขกผู้มาเยือนของเจ้าบ้าน เพื่อสร้างความเคารพด้วยจิตใจอันบริสุทธิ์ และมีการสืบทอดกันเรื่อยมา จะเห็นว่าตอนนี้เริ่มเป็นที่นิยมกันมาก อย่างที่ประเทศไทยเราเองในคาเฟ่ก็เริ่มนำวัฒนธรรมในการชงชาเหล่านี้มาใช้กันอย่างแพร่หลาย
เชื่อว่าสายชาเขียวมัทฉะในปัจจุบันนี้ก็มักจะมีอุปกรณ์ชงชาเป็นของตัวเอง เพื่อทำเสิร์ฟให้กับแจกผู้มาเยือน หรือคนในครอบครัว หรือทำดื่มเองแล้วใช่ไหมคะ นอกจากจะได้ดื่มชาที่ดีต่อสุขภาพแล้ว ยังเป็นการฝึกสมาธิที่ดีมาก ๆ
แต่ใครไม่มีอุปกรณ์แล้วอยากลองดื่มชาแบบญี่ปุ่น สมัยนี้มีหลายคาเฟ่ที่ชงชาตามวัฒนธรรมญี่ปุ่นหลายที่เลยล่ะค่ะ ไว้โอกาสหน้า Inzpy จะมาแจกพิกัดให้นะคะ
_____
ติดตาม Inzpy ได้ที่
Website:
https://inzpy.com/travel/
Youtube:
https://www.youtube.com/c/Inzpy
Facebook:
https://www.facebook.com/inzpyth
